User:Mehmetselim/R (proğramlama dili)

R

Designed by	Ross Ihaka ve Robert Gentleman
Developer	R Development Core Team
First appeared	1993
Stable release	2.10.1 / December 14, 2009 (2009-12-14)
OS	Çoklu Platform Yazılımları
License	GNU Genel Kamu Lisansı
Website	http://www.r-project.org/
Influenced by
S, Scheme

R istatistiksel hesaplama ve grafikleri için bilgisayar proğramı olup aynı zamanda proğramlama dilidir. Yeni Zellanda Auckland Üniversitesinden Ross Ihaka ve Robert Gentleman tarafından ortaya çıkarılan R halihazırda R Geliştirme Çekirdek Ekibi tarafından geliştirilmekte. S proğramlama dilinin açık kaynak kodlu versiyonu olan R bundan dolayı bazen GNU S olarakta anılmaktadır.

İstatistiki yazılım geliştirme için istatistikçiler arasında de fakto standart haline gelen R istatistiki yazılım geliştirme ve veri analizi alanında kullanılmaktadır.

GNU projesinin bir parçası olan R nin kaynak kodları GNU Genel Kamu Lisansı altında olup değişik işletim sistemleri için sürümleri mevcuttur.R komut satırı arayüzü kullanıyor olsada değişik grafik kullanıcı arayüzleride bulunmaktadır.

Özellikleri

R çok geniş istatistiki (doğrusal ve doğrusal olmayan modelleme,klasik istatistik testleri, zaman serileri analizi, sınıflandırma, kümeleme ve diğer) ve grafik çizim teknikleri sunmaktadır. R de S gibi tam anlamıyla proğramlama dili olarak tasarlanmış olup kullanıcıya yeni fonksiyonlar tanımlayarak ilave özellikler geliştirme imkanı sunmaktadır. Bazı önemli farklılıklar olmasına rağmen S için yazılan kodlar aynen R de de çalışır. R sisteminin büyük çoğunluğu aynı dille yazıldığından kullanıcının yapılan algoritmik seçimleri takip etmesi kolaylaşmaktadır. Yoğun hesaplamalar gerektiren görevler için C,C++ ve Fortran kodu çalışma zamanında bğlanıp çalıştırılabilmektedir. İleri seviye kullanıcılar R nesnelerinin manupilasyonu için C kodu yazabilirler.

R, kullanıcıların eklediği özel fonksiyonlar veya çok özel araştırma alanlarına ait paketlerle oldukça geliştirilebilirdir. S dilinin mirasından dolayı R diğer birçok istatistiki hesaplama dilinden daha kuvvetli bir nesneye yönelik proğramlama kabiliyetine sahiptir.

R'nin bir diğer güçlü yönü matematiksel sembolleride içeren yayın kalitesinde grafikler çizebilen grafik imkanlarıdır. R'nin ister online isterse baskı amaçlı kullanılabilen çok geniş içerikli LaTex benzeri dökümantasyon imkanı vardır.

Popüler veri madenciliği yazılım Weka nın, veri madenciliği yeteneklerinin Weka, istatistiksel analizlerin R ile yapılmasını sağlayan arayüzü bulunmaktadır.

Örnekler

Bu örnekler dilin temel kurallarını ve komut satırının kullanımını göstermektedir.

byplot.lm() fonksiyonu ile oluşturulmuş grafik. Özellikler arasında sol altta göründüğü gibi eksen etiketlerinde matematiksel notasyon kullanımıda var.

> x <- c(1,2,3,4,5,6)   # x sıralı 6 lısı oluştur
> y <- x^2              # y x in elemanlarının karelerinden oluşsun
> mean(y)               # y nin aritmerik ortalaması
[1] 15.16667
> var(y)                # Örnek varyansını hesapla
[1] 178.9667
> summary(lm(y ~ x))    # y nin x'e bağımlı doğrusal regresyon modeli

Call:
lm(formula = y ~ x)

Residuals:
1       2       3       4       5       6
3.3333 -0.6667 -2.6667 -2.6667 -0.6667  3.3333

Coefficients:
Estimate Std. Error t value Pr(>|t|)
(Intercept)  -9.3333     2.8441  -3.282 0.030453 *
x             7.0000     0.7303   9.585 0.000662 ***
---
Signif. codes:  0 ‘***’ 0.001 ‘**’ 0.01 ‘*’ 0.05 ‘.’ 0.1 ‘ ’ 1

Residual standard error: 3.055 on 4 degrees of freedom
Multiple R-squared: 0.9583,	Adjusted R-squared: 0.9478
F-statistic: 91.88 on 1 and 4 DF,  p-value: 0.000662

> par(mfrow=c(2, 2))    # 2x2 lik çizim alanı oluştur
> plot(lm(y ~ x))       # Regresyon modelinin tanısal grafikleri

Paketler

R nin yetenekleri kullanıcılarca eklenen paketler le geliştirilmektedir.Bu paketler belli uzmanlık alanlarıyla ilgili teknikler, gelişmiş grafik özellikleri, bir çok harici dosya biçimini okuma/yazma yeteneği(SPSS, Matlab,Excel,MySQL bağlantıları vb.) gibi bir çok özelliği R ye kazandırmaktadır. R nin standart kurulumunda temel paketler bulunuyor olsada 2000 den fazla paket CRAN (Geniş Kapsamlı R Yazılım Ağı) dan erişilebilirdir.

Grafik kullanıcı arayüzleri

• gretl - R gretl paket proğramının içerisinden kullanılabilir
• Java Gui for R – Java diliyle yazılmış müztakil olarak çalışabilen R terminali ve editörü (JGR diyede anılıyor)
• Rattle GUI - RGtk2 tabanlı ve özellikle veri madenciliği amaçlı hazırlanmış GUI
• R Commander – tcltk tabanlı GUI
• RExcel – R ve Rcmdr nin Microsoft Excel içerisinden kullanılabilmesini sağlar
• rggobi, Matris görselleştirme için GGobi arayüzü
• RKWard – KDE kütüphanesi tabanlı
• Sage – web tarayıcı arayüzü aynı zamanda rpy desteği
• Statistical Lab
• Deducer menü and hesaptablosu tabanlı GUI.

R nin Ticari Versionları

R nin destek ve servis imkanları içeren değişik ticari ve kurumsal versiyonları bulunmaktadır.

• REvolution Computing tarafından sunulan REvolution R, ve paralel işlem yeteneklerine sahip ParallelR.
• XL Solutions tarafından sunulan R+.
• RStat
• R ye benzeyen ve S nin ticari bir versiyonu olan S-PLUS.

Dış Bağlantılar

• The R Project for Statistical Computing (proje ana sayfası)
• R at Curlie
• RSeek ve R site search R ile ilgili içeriğe özel arama motorları.
• Muhtelif R mail listeleri kullanıcılara soru sorma veya cevaplama imkanı sunuyor.
• R Dergisi hem kullanıcıların hem geliştiricilerin ilgisini çekebilecek kurulca incelenen ve istatistiki hesaplama ve geliştirme ile ilgili dergi. İstatistiki Yazılım Dergisi(The Journal of Statistical Software) R kullanımıyla ilgili çok sayıda makale içermekte.
• R kitapları R ile ilgili bir çok kitap başlığı (kısa yorumlarıyla)içermekte.
• The R Graphical Manual bütün R paketlerindeki grafik kütüphaneleriyle birlikte tüm R paketlerindeki bütün fonksiyonların bir listesini içermektedir.
• The R wiki R için bir topluluk vikisidir.
• R bloggers - R blogralından derlenmiş makaleler.
• Wessa.net R-Framework Statistics and Forecasting